Jak w pomocny sposób rozmawiać z dzieckiem jąkającym się

Jesteś tutaj / Do poczytania dla rodziców i nauczycieli / Jak w pomocny sposób rozmawiać z dzieckiem jąkającym się

Do poczytania...dla rodziców i nauczycieli

Separator

Dziecko podczas oglądania globusa lupą wraz z nauczycielką

Wskazówki dla rodziców.

Zwolnij swoje tempo mówienia. Zamiast często powtarzać dziecku aby zwolniło i dało sobie czas na mówienie, sam mów w niespieszny sposób. Wprowadzaj dużą ilość wolnej przestrzeni w swoją wypowiedź, często rób pauzy przed odpowiedzią na pytania dziecka, między fragmentami zdania, zdaniami i między frazami, dając sobie czas na myślenie i dając dziecku czas na przetwarzanie tego co powiedziałeś.

Nawet jeśli dziecko jąkając się sprawia, że stajesz się mniej cierpliwy staraj się być spokojnym i powolnym rozmówcą. Dajesz dziecku w ten sposób sygnał, że nie ma pospiechu, że się nie spieszysz, więc i ono nie musi się spieszyć.

Daj dziecku dużo czasu na mówienie, przemyślenie i wyrażenie swoich myśli, pytanie. Modeluj wolniejsze tempo życia dziecka, ale i wolniejsze tempo mówienia (częściej rób pauzy, dawaj czas na odpowiedź, nie zasypuj dziecka lawiną pytań, pozwól dziecku skończyć wypowiedź).
Przyjrzyj się sytuacji zadawania pytań. Unikaj bombardowania dziecka pytaniami. Przy dużej ilości pytań dziecko może nie mieć czasu na zastanowienie się nad odpowiedzią, niektóre pytania mogą być dla niego zbyt skomplikowane. Pomyśl o tym jaki rodzaj pytań zadajesz. Zadawaj tylko jedno pytanie w danym czasie. Dawaj dziecku czas do zastanowienia nad odpowiedzią bez zarzucania go pytaniami dodatkowymi.

Ograniczaj ilość pytań otwartych, wymagających skonstruowania przez dziecko dłuższej wypowiedzi i organizacji materiału informacyjnego w sposób sekwencyjny. Może być to zbyt trudne dla dziecka. Kiedy jest to możliwe zamieniaj pytania na stwierdzenia np. kiedy chcesz się dowiedzieć co dziecko jadło na obiad w szkole, powiedz ”ja dzisiaj jadłam zupę, ciekawe czy ty też”.
Zwróć uwagę na swoje nawyki słuchania dziecka. To jak słuchasz jest jedną z ważniejszych rzeczy, które możesz zrobić aby pomóc dziecku jąkającemu się. Zatrzymuj się na chwilę w tym co akurat robisz, nawiązuj z dzieckiem kontakt wzrokowy. Skoncentruj się na wiadomości, którą dziecko chce przekazać, oraz na uczuciach, które stoją za słowami, a nie na sposobie jego mówienia i na jąkaniu. Sygnalizuj wyrazem twarzy i mową ciała, że słuchasz, jesteś zainteresowany i że kontakt z dzieckiem jest dla ciebie przyjemnością. Odczytuj sygnały niewerbalne, które wysyła dziecko (mowa ciała, ton głosu, zmiana głośności).

Pamiętaj również, że kiedy rzeczywiście nie masz czasu słuchać dziecka w danym momencie możesz mu to powiedzieć, nawet jeśli jest to dziecko jąkające się.
Przestrzeganie kolejności zabierania głosu pomaga wspierać płynność mówienia. Przerywanie toku wypowiedzi, uniemożliwienie dokończenia kwestii, wpadanie w słowo utrudniają sprawę dziecku, które często ma trudność z myślową organizacją swojej wypowiedzi. Można zastosować jakiś przedmiot np. zabawkę dziecka, solniczkę, mikrofon zabawowy do wyznaczania kolejności zabierania głosu w rozmowie domowników. Prawo głosu ma ta osoba, która bierze przedmiot do ręki. Również rodzic może udzielać głosu poszczególnym osobom w rodzinie mówiąc np. teraz kolej Michała, Anetki, itp. pamiętając, że wszystkie dzieci mają równe prawo do ilości wypowiedzeń, dziecko jąkające się nie ma dodatkowych szczególnych dla siebie praw.
Budowanie pewności siebie dziecka jąkającego się jest tym co często martwi rodziców. Ważne jest koncentrowanie się na mocnych stronach dziecka innych niż mówienie, pokazywanie dziecku, że jest w czymś dobre, dostrzeganie, że zrobiło coś na dobrym poziomie. Dawanie dziecku czasu na wypowiedź, uważne słuchanie dają dziecku poczucie, że jest szczególną i ważną osobą. Istotną sprawą jest udzielanie pochwał w formie opisowej. Trzeba dokładnie wiedzieć jakie zachowanie chcemy nagrodzić i opisać je (np. „widzę, że odłożyłeś wszystkie swoje zabawki na miejsce” i dodać przymiotnikową etykietę tego zachowania („zachowałeś się jak duży chłopak”, „byłeś bardzo pomocny”, „naprawdę to doceniam”). Ten sposób nagradzania dziecka skutkuje tym, że i ono samo zaczyna pozytywnie o sobie myśleć.
Czas specjalny. Przeznacz 5 minut czasu dziennie na specjalne, nie dzielone z innymi spotkanie z dzieckiem sam na sam. Dzieci z jąkaniem bardzo dobrze reagują na indywidualną, poświęconą tylko im uwagę, bez przeszkadzania i przerywania, bez innych osób, telewizora, telefonu, komputera. Można poświęcić ten czas na rozmowę o tym co zdarzyło się w ciągu dnia, można zagrać w jakąś grę, poczytać książkę. Rodzic może również w tym czasie skupić się na jednej ze swoich umiejętności komunikacyjnych (np. zwalnianie swojego własnego tempa mówienia, zadawanie mniejszej ilości pytań, itd.) Pamiętaj, że inne dzieci w rodzinie również potrzebują 5 minut czasu specjalnego.
Wprowadzaj jednolite reguły zachowania. Niezależnie od sposobu mówienia dziecka (czy jest więcej niepłynności czy nie) konsekwentnie reaguj na jego zachowanie. W sytuacji gdy uznajesz jakieś zachowanie dziecka za nieprawidłowe, fakt zająknięcia się przez nie w tym czasie nie powinien mieć wpływu na twoją reakcję. Dyscyplinuj dziecko jąkające się tak jak każde dziecko i tak jakby się nie jąkało.