Jak pokazują wyniki badania „Higiena i profilaktyka wzroku” (badania wykonane w 2018 r. na zlecenie firmy będącej producentem soczewek kontaktowych), poświęcamy na korzystanie z komputera i smartfona ponad 6 godzin dziennie, przy czym czas ten jest niemal identyczny w dni robocze (6,1 godz.) oraz w weekend (odpowiednio 6,2 godz.). Oglądanie telewizji zaś wydłuża się w weekendy do 5,8 godz., a w dni robocze wynosi 5 godz. Są to dane opracowane w 2018 r., zatem czas ten obecnie z pewnością jest znacznie dłuższy.

Okuliści alarmują: blisko 90 proc. pacjentów pracujących przed komputerem więcej niż trzy godziny dziennie, ma problemy z oczami. Do najczęstszych dolegliwości związanych z oczami osób pracujących wiele godzin przed ekranem komputera należą: 

• computer vision syndrom (CVS)- charakteryzuje się suchością, pieczeniem i bólem oczu oraz niewyraźnym widzeniem. Niektóre osoby doświadczają nawet podwójnego widzenia, podrażnienia i zaczerwienienia oczu.

• zespół suchego oka- typowe objawy tej dolegliwości to podrażnienie oczu, wrażenie "piasku pod powiekami". Czasem, przejściowo, pojawia się widzenie jak przez mgłę. Rzadziej dokucza światłowstręt, swędzenie, a częściej - uczucie zmęczenia i ciężkości powiek. Zespół suchego oka to schorzenie związane z niedostatecznym wydzielaniem łez lub z zaburzeniami w składzie poszczególnych warstw filmu łzowego. Dlatego też dolegliwości nasilają się w ciągu nocy, gdyż wtedy naturalnie wydziela się mniej łez- rano trudno jest otworzyć powieki.

Podczas pracy przed ekranem dochodzi także do zmniejszenia częstotliwości mrugania. Oko prawidłowo funkcjonujące powinno mrugać ok. 20 razy na minutę. Jest to kluczowe dla jego nawilżenia. Podczas pracy przed monitorem częstość mrugania jest zredukowana dwukrotnie.

• przedwczesna starczowzroczność- starczowzroczność jest następstwem postępującego z wiekiem naturalnego procesu spadku zdolności oka do akomodacji, która jest mechanizmem zapewniającym ostre widzenie z bliska. Początki starczowzroczności pojawiają się po 40. roku życia i manifestują się niewyraźnym zamazanym widzeniem z bliska np. podczas czytania książki lub pracy na komputerze. Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych może niestety znacznie przyspieszyć pojawienie się tego schorzenia.

• obniżenie czucia kontrastu- skutkować może pogorszeniem widzenia podczas prowadzenia pojazdów, szczególnie nocą lub w gorszych warunkach pogodowych. Osoba z takim zaburzeniem dla lepszego widzenia potrzebuje dużego kontrastu pomiędzy obiektem, figurą, tekstem, a tłem.

 

Uwaga! Nie tylko komputer!

Wielogodzinne używanie innych urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony czy tablety również powoduje negatywne skutki. Może nieść za sobą ryzyko wystąpienia tzw. skurczu akomodacyjnego- oko przystosowane do patrzenia z bliskiej odległości nie potrafi lub ma trudności z płynnym przestawieniem się na patrzenie w dal. Skutkować to może nie tylko zmęczeniem oczu, ale również bólem głowy. Najkorzystniejszy dla wzroku jest ekran większych rozmiarów, ale i tak ważną kwestią pozostaje ilość czasu spędzona przed nim każdego dnia.

Styl życia a stan zdrowia oczu

Nadmierna ekspozycja na szkodliwe światło ekranów urządzeń elektronicznych może odegrać znaczącą rolę w pogarszaniu się kondycji oczu. Nieprzestrzeganie zaleceń, związanych m.in. z robieniem regularnych przerw w pracy z komputerem, może mieć negatywne skutki.

Zmienne warunki atmosferyczne (wiatr, intensywne słońce, smog, dym), pomieszczenia o suchym powietrzu (klimatyzowane), ale również sytuacje, gdy częstość mrugania jest rzadsza (praca przed ekranem komputera, czytanie czy oglądanie telewizji) są również czynnikami, które negatywnie wpływają na nasz wzrok. Warto zauważyć, że po przyjściu z pracy- my dorośli, a dzieci po zakończeniu lekcji on- line, zamiast dać oczom czas na odpoczynek od urządzeń elektronicznych, często ponownie siadamy do komputera, bądź wpatrujemy się w wyświetlacz smartfona.

Nie bez znaczenia są również takie elementy naszego stylu życia jak: niedostateczna ilość snu, dieta uboga w warzywa i owoce. To wszystko niekorzystnie wpływa na stan oczu i sprawia, że wzrok zaczyna gorzej funkcjonować.

Osoby pracujące przy komputerach, również nasze dzieci powinny wyrobić w sobie nawyk robienia krótkich przerw. Na każdą godzinę pracy przy komputerze powinno przypadać co najmniej 5 minut przerwy (okuliści są zgodni co do słuszności przepisów BHP, które wyraźnie o tym mówią). W ramach takiej przerwy warto oderwać wzrok od monitora, popatrzeć przez chwilę w dal, wstać, rozruszać mięśnie.

Jakie objawy powinny wzbudzić Twój niepokój?

• ubytki pola widzenia

• pogorszenia ostrości wzroku, które mogą trwać kilka, kilkanaście sekund, ale mogą też utrzymywać się dłużej

• podrażnienia i ból oczu

• suchość oka

• ból głowy, szyi, barków

• zmęczenie i pieczenie oczu

• przekrwienie spojówek

• uczucie „piasku” pod powiekami

 

Pamiętaj! To ważne!

 

• rób krótkie, kilkuminutowe, regularne przerwy (5 minut, co godzinę).

• w trakcie takiej przerwy oderwij wzrok od monitora i patrz w dal; dobrze też jest skupić wzrok na kolorze zielonym (np. przyroda, zielony krajobraz za oknem)- kolor zielony jest dla oczu kojący (dobrym pomysłem może być również postawienie rośliny doniczkowej na biurku)

• spędzaj dużo czasu na świeżym powietrzu. Aktywności takie jak spacery, bieganie, nordic walking sprzyjają oczom- dotleniają organizm, a to korzystnie wpływa na kondycję oczu

• ustaw monitor swojego komputera nie bliżej niż 50-60 cm od oczu, najlepiej, niżej niż wysokość Twojego wzroku – będzie to korzystne, gdyż część oka będzie pokryta powieką- oko nie będzie tak mocno wysychało

• pracując w okularach miej na uwadze, aby szkła wyposażone były w powłokę antyrefleksyjną

• dla wzroku kluczowe jest także oświetlenie pomieszczenia, w którym pracujemy: zaleca się, aby w miarę możliwości nie łączyć oświetlenia naturalnego ze sztucznym. Korzystne będzie zastosowanie oświetlenia rozproszonego (oświetlenie rozproszone nie jest skoncentrowane na jednej małej powierzchni, jego promienie delikatnie i równomiernie rozświetlają całą przestrzeń, dzięki czemu we wnętrzu nie tworzą się ostre cienie). Pozwoli to na uniknięcie szkodliwych odbić na ekranie monitora. Monitor powinien być ustawiony bokiem do okna. Nie zaleca się stawiania monitora na tle lub naprzeciwko okna

• pracując wieczorem i w nocy zapal lampkę- ekran nie powinien być jedynym źródłem światła (najlepiej, aby dodatkowe źródło światła ustawione było za monitorem)

• regularnie przecieraj ekran monitora tak, aby kurz nie podrażniał dodatkowo Twoich oczu

• wzbogacaj swoją dietę o produkty bogate w naturalne przeciwutleniacze- witaminę D, A, C, E, cynk, selen, miedź, kwasy omega-3, nawadniaj organizm- pij dużo wody.

 

Opracowała:

Małgorzata Tymińska

pedagog