Trudne emocje w pracy nauczyciela
Na wstępie spotkania zaznaczono zróżnicowanie grupy słuchaczy, jeśli chodzi o staż pracy, pełnione funkcje, odbyte szkolenia i indywidualne potrzeby dalszego rozwoju zawodowego. Niemniej jednak fakt ten nie stanowił przeszkody w podjęciu tak uniwersalnego tematu, który związany jest z podstawowym obszarem pracy pedagogicznej, jakim jest nawiązywanie i budowanie dobrego kontaktu nauczyciela z uczniem. Plan spotkania był następujący:
-
Uzasadnienie wyboru tematu
Ukazano szereg obszarów, w których emocje odgrywają ważną rolę w pracy nauczyciela. Przede wszystkim nieustannie on sam doświadcza różnorodności własnych stanów emocjonalnych. W zależności od tego, jaki poziom kontaktu z samym sobą ma nauczyciel, na tyle jest on w stanie konstruktywnie uwzględnić emocje przeżywane przez ucznia (niejednokrotnie ukryte) i zbudować z nim dobry kontakt oraz wykorzystać to doświadczenie nie tylko w procesie uczenia się, ale przede wszystkim dla integralnego rozwoju dziecka. Ponadto emocje obecne są w relacjach nauczyciela z rodzicami, a także innymi współpracującymi nauczycielami. Wzięcie ich pod uwagę bądź nie, może mieć istotny wpływ na jakość wykonywanej pracy i osobistą satysfakcję, a także chronić przed wypaleniem zawodowym. Termin „trudne emocje” został potraktowany w bardzo szerokim znaczeniu jako emocje przykre, indywidualnie trudne do przyjęcia i znalazł zastosowanie w różnych przykładach podczas wykładu. -
Czym są emocje? Jaki jest ich sens w życiu człowieka?
Rodzaje stanów emocjonalnych i ich natura. Związek uczuć z wartościami. -
Podział emocji na przyjemne i przykre (trudne).
Omówiono szczególną rolę i znaczenie, jaką pełnią przykre uczucia dla zdrowia, rozwoju i życia człowieka. -
Rodzaje postaw wobec uczuć i ich konsekwencje dla życia psychicznego.
Przedstawiono dwa skrajne, niewłaściwe sposoby traktowania uczuć. Z jednej strony eksponowanie i wyolbrzymianie ich znaczenia, z drugiej bagatelizowanie, a tym samym ignorowanie i tłumienie. Ukazano szkodliwość i niebezpieczeństwo takich postaw. -
Akceptacja i przyjęcie wszystkich uczuć jako ważnych.
Postawa taka sprzyja rozwojowi i dojrzewaniu osoby oraz umożliwia wchodzenie w głębokie relacje i więzi z innymi. Tutaj również zwrócono uwagę na konieczność odróżnienia emocji od zachowań, które powstają pod ich wpływem. To właśnie nie emocje, które nie posiadają wartości moralnej, lecz zachowanie powinno podlegać kontroli i ocenie moralnej. -
Jak dojrzale traktować i wyrażać swoje emocje?
Omówiono istotne aspekty sprzyjające pozytywnemu wykorzystaniu roli uczuć (również trudnych) w naszym życiu. -
Jak wspierać dzieci w ich kontakcie z własnymi emocjami?
Jak pomóc dzieciom radzić sobie z własnymi uczuciami, by ta umiejętność służyła im do rozumienia siebie i innych, rozwijania dobrych relacji z rówieśnikami i z dorosłymi; aby łatwiej im było rozwiązywać problemy, pokonywać przeszkody i podejmować zadania.